Hiv/aids-workshop

Uitgerekend op de dag van onze eerste, zelf georganiseerde hiv/aids-workshop afgelopen zaterdag brak om zes uur ’s ochtends het regenseizoen aan…. En als het regent, blijf je binnen, ook als mzungu. Eigenlijk best lekker, een flinke regen- en onweersbui, want het was de afgelopen weken bijna te warm om je op straat te wagen en van al het stof en de droogte sprongen de lenzen bijna vanzelf uit m’n ogen.

Uiteindelijk werd het tegen negenen droog, dus snel op weg naar Banda. Waar natuurlijk nog niemand voor de deur stond te trappelen van ongeduld en we dus tijd genoeg hadden om de laatste voorbereidingen te treffen. Het is de bedoeling elke maand een workshop over hiv/aids te organiseren. Eigenlijk is dit Mo’s terrein, want zij gaat zich de rest van het jaar met het onderwerp bezig houden, maar omdat we het allebei leuk vinden om workshops te geven, deed ik ook mee. Deze maand dus de eerste, met als onderwerp het gebruik van condooms, of eigenlijk: wat je NIET moet doen als je condooms gebruikt om zo SOA’s en vooral overdracht van het hiv-virus te voorkomen. Nooit gedacht dat je daar een programma van vier uur mee kunt vol krijgen, maar wel dus!

Het programma hadden we zelf in elkaar gedraaid op de ‘ouderwetse’ ICA-manier; een combinatie van energizers, groepswerk, flip-overvellen vol schrijven, presentaties laten geven, uitleg geven, vragen laten stellen en audiovisueel materiaal vertonen. Want iedereen heeft een andere manier van leren, en voor alle deelnemers was er zo wat wils. Het is wel duidelijk dat een workshop belangrijker wordt gevonden dan een evaluatiebijeenkomst voor BCDP, want we hadden niet te klagen over deelnemers: uiteindelijk zijn er een man/vrouw of veertig geweest, uit allerlei leeftijdsgroepen, seropositief en -negatief, en de meeste zijn tot het eind gebleven. Helemaal niet gek voor de eerste keer, vooral omdat het over een inhoudelijk onderwerp ging, dus dat is wat lastiger dan een algemeen iets als een evaluatie. Hoewel Robert, een soort collega maar toch ook weer niet, het grootste inhoudelijke deel voor zijn rekening nam, omdat hij voorheen als aidsvoorlichter heeft gewerkt. Het vragenrondje kwam aanvankelijk langzaam op gang, maar mensen werden steeds opener en uiteindelijk werd er echt van alles gevraagd. Wat precies was niet altijd even duidelijk, want Mo en ik waren de enigen die geen Luganda spraken, dus hebben we het tijdrovende tolkenklusje maar overgeslagen, zodat er in plaats daarvan meer vragen konden worden gesteld. Voorbeelden werden geïllustreerd met behulp van (in de woorden van Halima) ‘a piece of wood’ dat toevalligerwijze veel gelijkenis vertoonde met het mannelijke geslachtsdeel (foto’s helaas mislukt…). We hadden veel gelach verwacht, en gelachen werd er zeker. Maar over het algemeen was iedereen heel erg serieus, en natuurlijk is het ook een serieus onderwerp, want we zijn wel in Afrika en dan ook nog eens in een slum, waar mensen vaak geen condooms gebruiken omdat ze simpelweg geen geld hebben om ze te kopen. Je kunt je dus wel voorstellen dat de gratis condooms die we hadden geregeld (zo’n 5000 stuks in totaal) gretig aftrek vonden. Ook later nog, op weg naar huis (had een doosje achterover gedrukt voor de vuilnisophaaljongens die eerder weg moesten).

Drie Ugandezen spraken me aan. Het gesprek ging ongeveer als volgt:
* Hey mzungu, how are you?
- I am fine, how are you?
* We are fine. Where are you going?
- I’m going home, to Kisaasi.
* Footing? (= lopend, heel bijzonder hoe ze dat hier noemen)
- Yes, I like the exercise.
* You can come with us, we will pay for the taxi.
- That’s not necessary, because I like to walk. Are you married?
* No, I am not married.
- Do you have a girlfriend?
* No, I don’t have a girlfriend.
- But you do have a girlfriend sometimes?
* Uh, yes…
- Do you use condoms?
* Yes, I do.
- Good, because I happen to have a box of them in my bag here.
* YOU HAVE A BOX OF CONDOMS IN YOUR BAG????? Show me, I don’t believe you.
Ik laat het ze zien.
- You want some?
* Yes please.
- OK here you are. Please use them.
* We will, we can try them with you!
- I don’t think so, I don’t think my husband will appreciate it very much…
* That’s OK, he doesn’t need to know.
- No ssebo, I don’t think it’s such a good idea. My husband will kill me. But thanks for the offer. I’m on my way now. Have a nice day!
* Yes, bye mzungu! Thank you!

In Nederland zou het werkelijk niet in je opkomen een wildvreemde op straat naar z’n condoomgebruik te vragen, maar hier kan alles. Helemaal als je een mzungu bent, want die zijn bij voorbaat al anders, dus kunnen makkelijk rare dingen doen of zeggen. Het ‘husband’-leugentje komt in zo’n geval trouwens wel van pas :-)