Een goede basis

Om niet helemaal bleu en naïef in Afrika aan te komen en daar gewoon maar wat te gaan doen, leek het me een verstandig idee om voor vertrek een training te gaan volgen. Een beetje houvast kan geen kwaad. Vooral omdat deze eerste uitzending (hmmm klinkt missieachtig… dat is in elk geval niet de bedoeling!) het begin is van een loopbaanverandering. Het commerciële wereldje bleek namelijk toch niet voor mij weggelegd en het buitenland heeft altijd een grote aantrekkingskracht op me uitgeoefend. Vooral Afrika heeft een speciaal plekje in mijn hart zoals een aantal mensen inmiddels wel weet. Twee en een half jaar Zuid-Afrika was blijkbaar niet genoeg, of heeft het gevoel misschien juist alleen maar versterkt. In elk geval tijd om het eens over een heel andere boeg te gooien, een stukje van mezelf te ontdekken, te kijken of de appel inderdaad niet ver van de boom valt als dochter van een ontwikkelingswerker en eens iets zinvols te gaan doen voor de medemens die het minder heeft getroffen dan ikzelf. Idealistisch? Eerder egoïstisch want ik verwacht er zelf ook gelukkiger van te worden.

Met de gedachte ontwikkelingswerk te gaan doen speelde ik al lang, alleen was de vraag lange tijd: hoe? Belangrijk voor mij is daadwerkelijk iets voor mensen te betekenen zonder daarvoor de baan van iemand anders in te pikken of iets te gaan doen waarvan ik me bij terugkomst in Nederland zou afvragen wat in hemelsnaam de toegevoegde waarde voor mezelf of de mensen daar was. Behalve mijn achtergrond als projectmanager leken mijn werkervaring en opleiding niet echt iets toe te voegen, dus waar te beginnen? De puzzelstukjes vielen in oktober 2005 ineens allemaal op hun plaats toen ik toevallig ICA Nederland (http://www.icanederland.nl) tegenkwam.

Deze vrijwilligersorganisatie zorgt er door middel van een uitgebreide training voor dat mensen met een rugzak aan kennis naar een ontwikkelingsland vertrekken. Daarnaast bemiddelt ICA bij plaatsing op een project naar keuze, zodat je altijd bent verzekerd van een leuke plek om aan de slag te gaan. ICA heeft wereldwijd meer dan 30 zelfstandige vestigingen die allemaal werken vanuit de visie dat verandering vanuit mensen zelf moet komen en het niet iets is dat door mensen van buitenaf kan worden bepaald of opgelegd. Door mensen te begeleiden in het proces van problemen analyseren, het zoeken naar oplossingen ervoor en de daadwerkelijke uitvoering van de plannen die ze zelf hebben gemaakt, wordt binnen de lokale gemeenschap voldoende draagvlak gecreëerd om duurzame resultaten te bereiken. Inhoudelijke kennis van deze procesbegeleider, de facilitator, is niet noodzakelijk, omdat hij/zij geen kennis overdraagt, maar mensen in plaats hiervan bewust maakt van de kennis die binnen de groep zelf aanwezig is. De training van ICA bestaat eruit mensen op te leiden tot facilitator. Daarnaast komen ook andere zaken aan de orde, zoals de gehele projectcyclus (wat is precies de bedoeling, hoe gaan we het doen, met welke middelen en kennis, hoe wordt het resultaat gemeten?), waarvan ik verwacht dat deze sterk lijkt op wat ik gewend ben uit project management.

Vorige week is de training eindelijk begonnen. Dit eerste weekend stonden drie participatieve methodes centraal.
De focused conversation-methode is erop gericht een (groeps)gesprek te begeleiden op een dusdanige manier dat iedereen op hetzelfde niveau praat. Vaak is het zo dat de ene persoon al bezig is met het zoeken van een oplossing terwijl iemand anders nog aan het klagen is over het probleem op zich. Door deze methode toe te passen is het mogelijk een gestructureerd gesprek te laten ontstaan waarbij mensen aan het einde ook het gevoel krijgen dat het iets heeft opgeleverd.
De workshop-methode heeft als doel binnen een groep belanghebbenden consensus te bereiken over de antwoorden op een kernvraag (vaak een probleem dat moet worden opgelost). Door de opzet van het proces binnen deze methode wordt ieders stem gehoord en voelt iedereen zich betrokken bij de uitkomst, die vaak de basis vormt voor een te ondernemen actie.
De action planning-methode is er vervolgens op gericht de groep een concreet plan te laten maken dat ook daadwerkelijk door hen zelf moet worden uitgevoerd, inclusief data voor uit te voeren subtaken en meetbare acties, zodat het uiteindelijke effect kan worden bepaald en lering kan worden getrokken voor toekomstige initiatieven.

Dit alles klinkt misschien best wel abstract en ingewikkeld, maar zo heb ik het niet ervaren! Door de manier waarop de methodes werden aangeleerd (eerst ervaren, dan een stukje theorie en dan zelf doen) krijg je snel een idee over het hoe en waarom. Wat niet wegneemt dat het een heel erg intensief weekend was, met name de dichtheid aan informatie, maar de leuke groep mensen (zowel trainers als deelnemers) maakte heel erg veel goed.

Binnenkort meer training (ik verheug me er nu al op) en waarschijnlijk meer duidelijkheid over waar ik naartoe ga en wat ik daar precies ga doen. Tot dan!