De geboorte van een projectvoorstel

Voordat ik er binnenkort een paar weken tussenuit ga om vakantie te vieren met Bé (voor de niet ingewijden: mijn moeder), leek het verstandig een projectvoorstel in de pijpleiding te hebben zitten dat dan als het meezit tijdens mijn afwezigheid goedgekeurd en na terugkomst uitgevoerd kan worden. En dat voorstel heeft alles te maken met het aanleggen van een watervoorziening bij Creamland School: de school van Alex, die van het schoolreisje. Want eerlijk is eerlijk: een school met een kleine vierhonderd kinderen heeft water op eigen terrein nodig. Momenteel wordt water bij een natuurlijke bron gehaald, maar die ligt aan de overkant van een drukke, doorgaande weg en vorig jaar heeft een kind de tocht er naartoe met de dood moeten bekopen.

Een projectvoorstel draai je echter niet zo in elkaar, zeker niet in Afrika.

Eerst maar eens overleggen met Alex wat nu precies de bedoeling is. Nou, dat is een enorme watertank waar 20.000 liter in kan, want soms sluit het waterbedrijf de leidingen of is er geen druk, en dan is het handig om een voorraad te hebben. Er moet dan een aftakking komen vanaf de hoofdleiding, die 75 meter bergopwaarts gaat en naast de felgekleurde latrines uitkomt, zodat de kinderen hun handen kunnen wassen. Daarnaast graag ook nog een aparte kraan iets lager op de heuvel zodat er makkelijk water kan worden gehaald door de kok van de school, die lunch gaat bereiden voor de kinderen van wie de ouders zich die niet kunnen veroorloven. Nou leek een tank van 20.000 liter een beetje aan de grote kant (vooral gezien de tank van 500 liter die ik thuis heb die letterlijk maanden meegaat en ook voor de douche en toilet wordt gebruikt), maar goed, niet meteen alle ideeën zonder meer van tafel vegen leek wel een goed plan. Daarnaast bespreken we hoe we van dit voorstel een goed opgebouwd en beargumenteerd geheel gaan maken, en gaat Alex de komende week aan de slag met een gedetailleerd budget van alle materialen en diensten die we nodig denken te hebben.

Voordat ik Alex een week later opnieuw ontmoet, informeer ik bij National Water (NWSC, de enige waterleverancier in Uganda) naar de procedure en de prijzen voor de aanleg van een leiding, en bij een leverancier van watertanks naar de prijzen voor verschillende maten tanks. Want zonder meer accepteren wat meneer de directeur in het budget gaat zetten doe ik natuurlijk niet. Inmiddels heeft de ervaring geleerd dat er dan een klusje wordt geklaard voor minder geld dan opgegeven en het resterende bedrag in een zak verdwijnt die niets met een wateraansluiting te maken heeft.

En ik lijk er niet zo ver naast te zitten, althans niet wat de bedragen in het budget betreft. Het totale bedrag is echt enorm, en de specificatie bevat een heleboel materialen waarvan ik me afvraag wat er de bedoeling van is. Nou, de 3000 bakstenen (die om duistere redenen vanuit Mukono moeten komen, een plaats een half uur verderop, terwijl er in Kampala echt wel bakstenen zijn te vinden – waarschijnlijk heeft Alex een broer of vriend een bedrijf in Mukono dat stenen levert) zijn bedoeld om een keuken te bouwen, en de 30 zakken cement en grote hoeveelheid golfplaten hebben ook met die keuken te maken. Daarnaast moet er blijkbaar een enorm afwateringskanaal worden gegraven om het kleine waterstraaltje dat uit de kraan gaat komen helemaal naar de weg te transporteren alsof het om een waterstroom als die van de Nijl gaat.

Toch maar even overleg met Edith, die na tweeëneenhalf jaar haar hand niet meer omdraait voor situaties als deze. Samen naar Alex, waar ik wijselijk mijn mond houd (aan strategisch gepraat waag ik me niet) en Edith via mooie vragen en omwegen duidelijk maakt dat ze toch echt teleurgesteld is in de manier waarop het budget tot stand is gekomen. Want de informatie van de loodgieter is gewoon klakkeloos aangenomen zonder ook maar op enige andere plaats gegevens in te winnen. En of die tank van 20.000 liter misschien niets een tikje aan de grote kant is. Want als je voor elk kind drie liter water rekent (zijn eigen inschatting) en nog wat extra om te koken, dan zou 2.000 liter genoeg moeten zijn. Hoe groter de tank, hoe langer het water er in staat, hoe minder de circulatie en hoe ongezonder het water wordt (we vonden dit een geweldig argument, helemaal zelf verzonnen ;-)). Bovendien komt het nauwelijks voor dat er een dag lang geen water is. Een paar weken geleden was er drie dagen geen water in een groot deel van Kampala, maar dat kwam door een gesprongen leiding en had nog niemand ooit eerder meegemaakt (wel moet hierover nog even gezegd worden dat de enige functionerende waterkiosk in de wijde omtrek die dagen de Kidogo-kiosk was!). Het lijkt er op dat de boodschap is aangekomen, en er nogmaals naar het budget gekeken gaat worden, deze keer met een iets realistischere kijk.

Een dag later een telefoontje: er is een surveyor van National Water langs geweest die meer informatie heeft kunnen geven. Of ik morgen langs kan komen, dan is hij er nogmaals, speciaal voor mij. De regen lijkt roet in het eten te gooien, maar gelukkig klaart het op en worden een heleboel dingen uitgelegd door de goede man. Daarnaast is ook John Moro van de partij, die niet alleen een goede vriend en ‘waarnemer’ op de school is, maar zoals al eerder gezegd ook community development worker bij BCDP. En hij vertelt (net als de Health Inspector die bij de workshop over Water & Sanitation aanwezig was) dat er helemaal geen afwateringskanaal mag komen, want al het huishoudelijke water moet in een ‘soak pit’ worden gegooid: een diepe kuil met onder in fijne steentjes en naar boven toe steeds grovere, zodat het water op natuurlijke wijze gefilterd wordt voor het de grond in zakt.

Woensdag lijkt het dan zover: de laatste informatie is verzameld en in het projectvoorstel moeten wat laatste puntjes op de i worden gezet. Het voorstel kan naar Kidogo voor inspectie en goedkeuring, zodat we na de vakantie hopelijk daadwerkelijk tot actie kunnen overgaan.